SAINT OMER
Alice Diop
(2022)
ผลงานภาพยนตร์ยาวเรื่องแรกของ Alice Diop ผู้กำกับสารคดีชาวฝรั่งเศส ซึ่งได้แรงบันดาลใจมาจากคดีของ Fabienne Kabou หญิงชาวเซเนกัลที่ย้ายถิ่นมาอยู่ประเทศฝรั่งเศส และถูกจับด้วยข้อหาฆาตกรรมลูกสาววัย 15 เดือน ในปี 2013 โดยตัวผู้กำกับได้เข้าไปนั่งฟังการไต่สวนพิจารณาคดี และเกิดความประทับใจที่กลายเป็นความหมกมุ่น จนเธอต้องนำเรื่องราวมาดัดแปลงเป็นภาพยนตร์
Rama (Kayije Kagame) อาจารย์มหาวิทยาลัยและนักเขียนนิยายที่ประสบความสำเร็จทั้งหน้าที่การงานและชีวิตรัก เธอกำลังค้นคว้าข้อมูลสำหรับหนังสือเล่มต่อไปของเธอ ซึ่งจะเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับตำนานของ Medea ในเวอร์ชันใหม่
ในปรัมปรากรีก Medea เป็นบุตรีของ Aeëtes ราชาแห่ง Colchis เธอมีศักดิ์เป็นหลานสาวของ Helios พระเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ เธอพบรักกับ Jason ผู้นำของ Argonauts ที่กำลังออกตามหาขนแกะทองคำ (Golden Fleece) ซึ่งเธอใช้เวทมนตร์ช่วยเขาสามารถทำภารกิจจนสำเร็จ หลังจากนั้นทั้งคู่ก็ย้ายไปอยู่ที่เมือง Corinth แต่งงานอยู่กินกันเป็นเวลากว่า 10 ปี พวกเขามีบุตรด้วยกัน 2 คน แต่เธอถูก Jason ทอดทิ้งเพื่อไปแต่งงานใหม่กับเจ้าหญิง Creusa และขับไล่เธอกับลูกๆ ออกจากเมือง เธอจึงแก้แค้นด้วยสังหาร Creusa ด้วยยาพิษ และลงมือฆ่าลูกชายทั้งสองคน ก่อนจะหนีไปเมือง Athens
เมื่อ Rama ทราบข่าวเรื่องคดีของ Laurence Coly (Guslagie Malanda) ใน Saint-Omer (เมืองเล็กๆ ตั้งอยู่ทางตอนบนของประเทศฝรั่งเศล ใกล้กับ Dunkirk และชายแดนประเทศเบลเยียม) ซึ่งถูกจับข้อหาฆาตกรรมลูกสาววัย 15 เดือน ทำให้เธอคิดว่ามันมีส่วนคล้ายคลึงกับตำนานของ Medea เธอจึงเดินทางไปฟังการไต่สวนคดีในศาลด้วยตัวเอง โดยหวังว่าจะได้ไอเดียมาปรับใช้สำหรับหนังสือเล่มต่อไปของเธอ
แต่เมื่อ Rama ได้นั่งฟังคำให้การของ Laurence มันกลับทำให้เธอเปรียบเทียบชีวิตของตัวเองกับ Laurence ซึ่งมีส่วนละม้ายคล้ายคลึงกันอย่างมาก
Laurence เกิดในครอบครัวที่มีฐานะปานกลางในประเทศเซเนกัล เธอไม่ค่อยสนิทกับแม่ เนื่องจากมีความคิดอ่านและความชอบแตกต่างกัน เธอได้รับการศึกษาที่ดี เธอถูกแม่ห้ามไม่ให้ใช้ภาษา Wolof (ภาษาของประเทศเซเนกัล) และสื่อสารกับเธอด้วยภาษาฝรั่งเศสตั้งแต่เด็ก ทำให้เธอเติบโตมาโดยไม่มีเพื่อน
Laurence อ้างว่าเธอหนีพ่อแม่มาอาศัยอยู่ป้าในปารีส ประเทศฝรั่งเศส เพราะเธอไม่สามารถแบกรับความกดดันที่เกิดจากความคาดหวังของพ่อแม่ ซึ่งต้องการให้เธอประสบความสำเร็จในด้านการศึกษา
หลังจากนั้นไม่นานเธอก็ย้ายออกไปเช่าห้องอยู่กับญาติ โดยพ่อของเธอก็ยังส่งเงินสำหรับค่าเล่าเรียนมหาวิทยาลัย และค่าเช่าห้อง แต่ก็เกิดปัญหาในเวลาต่อมา เมื่อเธอต้องการเปลี่ยนสาขาวิชาจากกฏหมาย ไปเป็นสาขาปรัชญา ทำให้พ่อของเธอไม่พอใจ และเลิกส่งเงินมาให้
Laurence มองไม่เห็นทางเลือกอื่น เธอไม่มีเงินสำหรับจ่ายค่าเล่าเรียนและค่าเช่าห้อง เธอจึงย้ายไปอยู่ที่สตูดิโอของ Luc Dumontet (Xavier Maly) ชายชราที่เป็นเพื่อนกับป้า ซึ่งเธอเคยพบตอนที่ยังอาศัยอยู่กับป้า พวกเขาสานสัมพันธ์กันจนกลายเป็นคู่รักอย่างลับๆ แม้ว่าทั้งคู่จะมีอายุต่างกันมาก และฝ่ายชายก็มีภรรยา และลูกสาวอยู่แล้ว
Luc ไม่เคยแนะนำเธอให้รู้จักกับครอบครัวของเขา, ทุกสัปดาห์ Luc ต้องไปทานอาหารกลางวันกับภรรยาของเขา — Laurence ไม่เคยรู้ว่าภรรยาของเขารู้เรื่องเธอหรือเปล่า — เมื่อมีการจัดงานแสดงศิลปะที่สตูดิโอ Luc ก็จะให้เธอไปอยู่ที่โรงแรม ราวกับว่าเธอมีตัวตน เฉพาะเวลาที่เธออยู่กับเขาเพียงสองคนเท่านั้น
แม้แต่ช่วงเวลาที่เธอกำลังตั้งครรภ์ เธอก็ไม่ได้ออกไปพบใคร นอกจากโทรคุยกับแม่ของเธอ ซึ่งเธอก็ไม่เคยบอกแม่เรื่องถึงที่เธอตั้งครรภ์ เธอเล่าว่าช่วงเวลานั้นคือช่วงเวลาที่จิตใจของเธอย่ำแย่ที่สุดในชีวิต หมอแผนปัจจุบันไม่สามารถช่วยอะไรเธอได้ เธอจึงต้องหันไปพึ่งไสยศาสตร์ด้วยการโทรคุยกับผู้มีญาณวิเศษทุกวัน
แต่คำให้การของเธอกลับถูกล้มล้างด้วยหลักฐานที่ศาลได้มา เมื่อผู้มีญาณวิเศษที่เธออ้างถึงยืนยันว่าไม่เคยรู้จักกับเธอ อีกทั้งยังไม่มีบันทึกการจ่ายเงิน หรือบันทึกการโทรใดๆ ซึ่งทำให้ผู้ฟังเริ่มไม่มั่นใจว่า สิ่งที่เธอเล่ามาทั้งหมดคือความจริง หรือมันเป็นแค่จินตนาการที่เธอเชื่อว่ามันคือความจริง
การแสดงอันยอดเยี่ยมของ Guslagie Malanda ในบท Laurence Coly หญิงสาวที่พูดจา ตอบคำถามด้วยน้ำเสียงราบเรียบ กับสีหน้าที่แทบจะไม่แสดงอารมณ์ แต่ทำให้เรารู้สึกถึงบรรยากาศที่คุกรุ่นอยู่ในตัวเธอตลอดเวลา เธอสามารถเล่าเรื่องให้เราเห็นภาพได้อย่างชัดเจน และเชื่อว่ามันคือสิ่งที่เกิดขึ้นจริง
ตัวภาพยนตร์ไม่ได้ตอบคำถามที่ทุกคนอยากรู้ว่าสาเหตุที่ทำให้เธอฆ่าลูกสาวตัวเองคืออะไรกันแน่ แต่มันกลายเป็นสิ่งที่ Rama เชื่อว่าในตัวเธออาจมีสิ่งชั่วร้ายที่สืบเชื้อสายต่อกันมาเช่นเดียวกับ Laurence
มันสร้างคำถามที่ไม่มีคำตอบขึ้นมาอีกหลายข้อ อาทิ ทำไม Laurence ถึงรอ 15 เดือนถึงจะลงมือฆ่า ทั้งที่เธอสามารถฆ่าเด็กตั้งแต่แรกเกิดโดยไม่มีใครรู้ เพราะไม่มีใครรู้ว่าเธอตั้งครรภ์ ไม่มีใครรู้ว่าเธอคลอดลูก ตัวเด็กก็ไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนเกิด เธอยอมรับว่าเธอเป็นคนฆ่าลูกสาว แต่กลับไม่ยอมรับความผิด โดยอ้างว่าเธอทำไปเพราะถูกมนตร์ดำ
ชอบฉากจบที่เรียบง่าย หลังจบการพิจารณาคดี ที่ไม่บอกว่าผลการตัดสินของคณะลูกขุนคืออะไร ปล่อยให้ผู้ชมต้องไปขบคิดว่า Laurence คือฆาตกรตามที่กฏหมายบัญญัติ หรือเธอคือเหยื่อของสังคม
SAINT OMER ฉายรอบปฐมทัศน์ในงานเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ Venice วันที่ 7 กันยายน 2022 ตัวภาพยนตร์สามารถคว้า LEONE D’ARGENTO – GRAN PREMIO DELLA GIURIA (SILVER LION – GRAND JURY PRIZE) รางวัลรองชนะเลิศ และ LEONE DEL FUTURO PREMIO VENEZIA OPERA PRIMA “LUIGI DE LAURENTIIS” (LION OF THE FUTURE “LUIGI DE LAURENTIIS”) รางวัลที่มอบให้ผู้กำกับหน้าใหม่ที่มีผลงานยอดเยี่ยม นอกจากนั้นภาพยนตร์เรื่องนี้ยังได้รับการเสนอชื่อ ให้เป็นตัวแทนของประเทศฝรั่งเศส เข้าชิงรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยมอีกด้วย
SAINT OMER เข้าฉายในประเทศฝรั่งเศส วันที่ 23 พฤศจิกายน 2022 โดย Les Films du losange ก่อนจะเข้าฉายในสหรัฐอเมริกา วันที่ 13 มกราคม 2023 โดย Super
SAINT OMER มีกำหนดเข้าฉายที่โรงภาพยนตร์ doc club & pub. และ HOUSE Samyan วันที่ 3 สิงหาคม 2023 โดยมี Sneak Peek รอบพิเศษตั้งแต่วันที่ 1 สิงหาคม