ภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับร้านขายหนังสือในเมืองเล็กๆ ซึ่งได้รับผลกระทบจากไวรัสโควิดจนเกือบเจ๊ง การเดินทางผ่านเวลากว่า 45 ปีของร้านหนังสือและลุงเจ้าของร้านที่รักหนังสือยิ่งกว่าใคร กับเรื่องราวที่ซ่อนอยู่ในชั้นหนังสือ
HELLO, BOOKSTORE
A.B. Zax
(2022)
ภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับ THE BOOKSTORE ร้านขายหนังสือของ Matt Tannenbaum ที่ตั้งอยู่ใน Lenox เมืองเล็กๆ ในรัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา เปิดมาตั้งแต่ปี 1976 นับเป็นเวลานานกว่า 45 ปี
หลังจากที่ Matt เรียนจบวิทยาลัย เขาก็สมัครเข้ากองทัพเรือซึ่งเขาได้พบกับชายคนหนึ่งที่แนะนำให้เขารู้จักผลงานของนักเขียนหลายคน อาทิ Henry Miller, Norman Mailer, Jack Kerouac, Frederick Exley ทำให้เขาตกหลุมรักและเกิดความหลงใหลในงานเขียน เพราะโลกของเรื่องราวที่เขาค้นพบในหนังสือเป็นสิ่งที่แตกต่างจากชีวิตในโลกแห่งความจริงของเขามากเหลือเกิน
เพื่อนของเขาแนะนำว่าถ้าเขาชอบงานของ Henry Miller ก็น่าจะชอบงานของ Lawrence Durrell และ Anaïs Nin ด้วย หลังจากที่เขาออกจากกองทัพเรือเขาจึงไปที่ร้าน Gotham Book Mart ซึ่งตอนนั้นเป็นร้านเดียวในประเทศที่มีหนังสือของนักเขียนที่เขาต้องการ และเขาก็ได้งานเป็นผู้ดูแลเช็คสต๊อกหนังสือที่ร้านนั้น ทำให้เขาได้เรียนรู้เกี่ยวกับหนังสือมากมาย
ต่อมาในปี 1976 เขาก็ตัดสินใจซื้อ THE BOOKSTORE ร้านขายหนังสือต่อจาก David เจ้าของเดิม เขาจึงกลายเป็นเจ้าของร้านขายหนังสือขณะที่เขามีอายุยังไม่ถึง 30 ปี
ในยุคปัจจุบันที่คนส่วนมากนิยมความสะดวกสบายด้วยการกดสั่งหนังสือที่ต้องการจาก Amazon แทนการออกเดินออกไปหาหนังสือตามร้าน ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ร้านหนังสือเล็กๆ หลายร้านต้องปิดตัวลง แต่ร้าน THE BOOKSTORE ยังคงอยู่ได้เพราะมีคนส่วนหนึ่งยังคงให้การสนับสนุนการซื้อหนังสือจากร้าน และตัว Matt ก็เป็นคนที่รักหนังสืออย่างแท้จริง ผู้คนที่เข้ามาที่ร้านหนังสือแห่งนี้ล้วนมีมุมมองชีวิตและความคิดที่แตกต่างกัน Matt เชื่อว่าร้านหนังสือของเขามีหนังสือที่เหมาะสมสำหรับแต่ละคนที่ผ่านเข้ามาในร้าน และเขาก็ยินดีที่จะแนะนำหนังสือเหล่านั้นให้กับทุกคน
My heart is warm with the friends I make, And better friends I’ll not be knowing, Yet there isn’t a train I wouldn’t take, No matter where it’s going.
ร้านหนังสือ THE BOOKSTORE ได้รับผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างรุนแรงในช่วงที่โควิดระบาดปี 2020 ยอดขายหนังสือที่ตกลงฮวบเนื่องจากลูกค้าหดหาย แม้ว่าร้านจะยังคงเปิดทำการตามปกติ แต่ Matt ไม่อนุญาตให้ลูกค้าเข้ามาเลือกหนังสือในร้านตามมาตรการป้องกันการแพร่ระบาด ลูกค้าต้องบอกชื่อหนังสือที่ต้องการจากหน้าร้าน หรือเข้าไปเลือกหนังสือจากในเว็บไซต์ของร้าน แล้วโทรศัพท์หรือส่งอีเมล์เพื่อสั่งหนังสือ การชำระเงินก็ต้องใช้บัตรเครดิตเท่านั้น โดยลูกค้าจะต้องเป็นคนอ่านตัวเลขเพื่อให้ Matt คีย์ข้อมูลลงในเครื่อง
And I groaned from solitude, blushed when I stumbled, loved strangers and bread and butter, and made long trips through the rain on my bicycle, stared wretchedly through lighted windows, grinned wryly to think how little I was known, and lived in a state of raging excitement.
ยอดขายทั้งอาทิตย์ในช่วงโควิดมีมูลค่าเท่ากับยอดขายในช่วงปกติแค่ 1 วัน เขาจึงไม่สามารถหาเงินมาชำระหนี้ให้กับธนาคารและสำนักพิมพ์ที่เขาสั่งหนังสือมาขาย และถ้าสถานการณ์ยังคงแย่อยู่แบบนี้ เขาก็จะมีแต่หนี้ที่พอกพูนมากขึ้นไปเรื่อยๆ
Matt สร้างแคมเปญ Save The Bookstore ใน GoFundMe วันที่ 10 สิงหาคม 2020 เพื่อขอระดมทุนช่วยรักษาร้านหนังสือ โดยตั้งเป้าเอาไว้ที่ 60,000 เหรียญสหรัฐ (ประมาณ 2 ล้านบาท) ปรากฏว่ามีผู้คนเข้ามาบริจาคมากมายจนทะลุเป้า ภายในระยะเวลาเพียง 23 ชั่วโมงเท่านั้น ทำให้เขาได้เงินที่จะไปใช้หนี้ และสามารถเปิดร้านขายหนังสืออันเป็นที่รักของชาวเมืองได้ต่อไป
หลังจากนั้นก็มีคนแนะนำให้เขาขยับยอดเป้าหมายระดมทุนให้สูงขึ้นไปอีก ซึ่งก็มีคนมาบริจาคเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบันมียอดบริจาคมากกว่า 125,000 เหรียญสหรัฐแล้ว
When I was three years old, I was marching through the living room one day. And my dad said to me, “Where are you going?” And I said, “I’m gonna go outside and I’m gonna smile at people, and they’re gonna be my friends.” And I’ve been doing that…
HELLO, BOOKSTORE เป็นสารคดีที่ถ่ายทอดเรื่องราวออกมาได้อย่างอบอุ่น ดูแล้วมีความสุข แม้ว่าบางช่วงจะรู้สึกยืดยาดไปสักนิด กับพวกฉากบรรยากาศที่เหมือนเป็นแค่ฟิลเลอร์ที่ไม่ได้ช่วยเดินเรื่องไปข้างหน้า ถ้าตัดต่อให้สั้นกระชับขึ้นอีกก็น่าจะดี เสียงดนตรีบางช่วงก็รู้สึกดังเกินจนทำให้อารมณ์สะดุดนิดหน่อย
แต่โดยรวมคือดีมาก ชอบการถ่ายทำโดยใช้กล้องตั้งไว้ตามจุดต่างๆ ของร้าน ให้อารมณ์เหมือนผู้ชมแอบเฝ้ามองความเป็นไปของร้านอย่างเงียบเชียบ ราวกับไม่มีใครรู้ว่ามีกล้องซ่อนอยู่ จึงได้ภาพบรรยากาศที่สมจริงของผู้คนที่เข้ามาเลือกซื้อหนังสือตั้งแต่วัยเด็ก วัยรุ่นไปจนถึงผู้ใหญ่ การการแนะนำหนังสือให้กับลูกค้าโดยคุณลุงเจ้าของร้าน ที่มีความสุขกับการได้เห็นสีหน้าดีใจของลูกค้าที่เจอหนังสือที่ชอบ สลับกับการเล่าเรื่องชีวิตและความเป็นมาของร้านหนังสือที่เต็มไปด้วยความทรงจำ
It was a busy Saturday afternoon, late in August. And a guy who I don’ know, walks up, and he stands in front of the desk. And he says… “I see what you do. You sit in that chair all day long, surrounded by the things you love most in the world. And all you do, all day long, is talk to people about the things you love most in the world. And the only time you get interrupted is when someone wants to give you money.”
A.B. Zax ผู้กำกับตั้งใจถ่ายทำสารคดีเกี่ยวกับร้านขายหนังสือที่เขารักตั้งแต่ปี 2019 แต่ก็ต้องมาพบกับสถานการณ์ไวรัสแพร่ระบาดในเดือนมีนาคม 2020 เขาจึงต้องปรับบทเปลี่ยนจากเป้าหมายเดิมที่เขาเคยวางไว้ กลายเป็นเรื่องราวของร้านหนังสือที่เกือบจะเจ๊ง แต่กลับรอดมาได้ด้วยพลังของชาวเมืองและคนที่เห็นคุณค่าของร้านหนังสือเล็กๆ แห่งนี้
I am discontented. I want something I do not have. There must be more to life than having everything! In the middle of the night she packed everything she had in a black leather bag with gold buckles and looked out of her favorite window for the last time.
HELLO, BOOKSTORE ฉายรอบปฐมทัศน์ในงานเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ Berkshire (BIFF) วันที่ 9 กันยายน 2021 และเข้าฉายในสหรัฐอเมริกาที่โรงภาพยนตร์ Film Forum วันที่ 29 เมษายน 2022 ก่อนจะปล่อยให้เช่า/ซื้อในรูปแบบ Video On Demand ตั้งแต่วันที่ 28 มิถุนายน
ชื่อเรื่อง HELLO, BOOKSTORE ก็มาจากคำพูดของลุงเจ้าของร้านที่จะตอบรับโทรศัพท์ที่โทรเข้ามาที่ร้านด้วยคำพูดทักทายว่า Hello, Bookstore”
READING LIST
PRAYERS AND SAYINGS OF THE MAD FARMER
Wendell Berry
MY ÁNTONIA
Willa Cather
ON TURNING TEN
Billy Collins
BEAUTIFUL LOSERS
Leonard Cohen
LITTLE, BIG
John Crowley
NOVEMBER
Gustave Flaubert
GOOD HOURS
Robert Frost
STRING TO SHORT TO BE SAVED
Donald Hall
CIDER WITH ROSIE
Laurie Lee
SOUVENIR; TRAVEL; MY HEART, BEING HUNGRY
Edna St. Vincent Millay
THE HUMAN STAIN
Philip Roth
HIGGLETY PIGGLETY POP! OR THERE MUST BE MORE TO LIFE
Maurice Sendak
HENRY V
William Shakespeare
BY GRAND CENTRAL STATION I SAT DOWN AND WEPT
Elizabeth Smart
THE WORTH OF A BOOKSTORE
Jane Smiley
DRAGONFLY DAYS
Richard Zukowski