FLUGT

Jonas Poher Rasmussen ผู้กำกับชาวเดนมาร์กได้รู้จักกับ Amin Nawabi (นามสมมุติ) ในปี 1996 สมัยที่ Armin เพิ่งย้ายเข้ามาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านเล็กๆ ใน Kalundborg ประเทศเดนมาร์กซึ่งเป็นบ้านเกิดของเขา ขณะนั้นเขาอายุเพียง 15 ปี ส่วน Amin อายุ 16 ปี พวกเขามักจะพบกันที่ป้ายรถเมล์เพื่อเดินทางไปโรงเรียน ทั้งสองคนจึงกลายเป็นเพื่อนกัน

Amin ไม่เคยเล่าถึงอดีตว่าทำไมเขาจึงมาอยู่ที่นี่

Amin เข้าศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยจนถึงปริญญาเอก ส่วน Jonas ไปทำงานด้านสื่อวิทยุ เขาเคยขอให้ Amin เล่าเรื่องราวชีวิตเพื่อนำไปทำเป็นสารคดีถ่ายทอดทางวิทยุ ซึ่ง Amin ตอบปฏิเสธ แต่บอกว่าเขาจะเล่าให้ฟังเมื่อถึงเวลาที่เขาพร้อม

จนกระทั่งปี 2013 ผู้กำกับก็สามารถโน้มน้าวให้ Amin ยอมเล่าเรื่องของเขาผ่านแอนิเมชันการ์ตูน ที่จะสามารถทำให้คนรู้เรื่องเกี่ยวกับชีวิตจริงของผู้ลี้ภัย และความลับของเขาที่เก็บซ่อนไว้มานานกว่า 20 ปี โดยที่ไม่มีใครรู้ว่าตัวจริงของเขาคือใคร

ผู้กำกับบันทึกเสียงสัมภาษณ์ของ Amin เพื่อเก็บรายละเอียดที่จะนำมาใช้ในแอนิเมชัน อาทิ สวนมีลักษณะอย่างไร มีต้นไม้ดอกไม้อะไรบ้าง กำแพงบ้านสีอะไร

Amin เป็นลูกชายคนเล็กของครอบครัวที่อาศัยอยู่ในเมืองคาบูล ประเทศอัฟกานิสถาน พ่อของเขาถูกจับตัวไปในปี 1979 หลังจากการโค่นล้มระบอบกษัตริย์และเปลี่ยนการปกครองเป็นสาธารณรัฐ ครอบครัวของเขาจึงเหลือเพียง แม่ พี่ชาย และพี่สาวอีกสองคน

ช่วงปี 1989 สงครามระหว่างกองทัพอัฟกานิสถานและมุจญาฮิดีนสิ้นสุดลง โซเวียตและสหรัฐอเมริกาถอนกำลังทหารออกจากเมืองคาบูล ทำให้การใช้ชีวิตอยู่ในเมืองคาบูลมีอันตรายมากยิ่งขึ้น แม่ของ Amin จึงตัดสินใจพาลูกๆ หนีออกจากประเทศอย่างรีบด่วน พวกเขาไม่มีเวลาแม้แต่จะเอาของไปขายเพื่อเปลี่ยนเป็นเงินสด

พวกเขาลี้ภัยไปที่เมืองมอสโก ประเทศรัสเซีย เนื่องจากเป็นประเทศเดียวที่ยอมให้วีซ่านักท่องเที่ยวกับชาวอัฟกานิสถาน พี่ชายคนโตซึ่งหนีออกนอกประเทศไปตั้งแต่ปี 1980 เพราะไม่ต้องการถูกจับไปเป็นทหาร เป็นคนจัดการเรื่องที่พักให้ ก่อนที่เขาจะต้องกลับไปทำงานที่ประเทศสวีเดน เพื่อหาเงินมาจ่ายให้นายหน้าพาสมาชิกครอบครัวลักลอบเข้าประเทศสวีเดน ระหว่างนั้นพวกเขาก็ต้องใช้ชีวิตอย่างหลบซ่อนจากตำรวจที่คอยหาโอกาสมาไถเงินด้วยข้อหาวีซ่าท่องเที่ยวหมดอายุ

ชอบเทคนิคการเล่าเรื่องด้วยแอนิเมชัน ที่มีบางช่วงมีการใช้ภาพลายเส้นขาวดำในเรื่องไม่ได้เป็นคนประสบด้วยตนเอง ตอนที่พี่สาวทั้งสองคนต้องซ่อนตัวในตู้คอนเทนเนอร์เพื่อลอบเข้าประเทศสวีเดนอย่างผิดกฏหมาย มันให้บรรยากาศของความกลัวที่ทุกคนสามารถจินตนาการได้ โดยไม่จำเป็นต้องรู้ว่ารายละเอียดจริงมันเป็นแบบไหน

เพลงประกอบฝีมือ Uno Helmersson นักประพันธ์ชาวสวีเดนก็ช่วยเสริมอารมณ์ของภาพขึ้นไปอีกโดยเฉพาะเพลง Fleeing Kabul

การตัดสลับฟุตเทจวิดีโอของข่าวในสมัยนั้นทำให้รู้สึกสะดุดอารมณ์นิดหน่อย เหมือนเป็นการคอยย้ำเตือนว่านี่คือเหตุการณ์และสิ่งที่เคยเกิดขึ้นจริง เรื่องเล่าประสบการณ์ชีวิตของผู้ลี้ภัยที่ไม่สามารถเปิดเผยตัวจริงได้ เนื่องจากสถานะผู้ลี้ภัยของเขาได้มาจากเรื่องราวที่เขาจำเป็นต้องโกหกเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกส่งตัวกลับประเทศอัฟกานิสถาน

ถ้ามองอีกมุมหนึ่งก็คือเรื่องราวของเขาไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นความจริงทั้งหมด ไม่ใช่ว่าเราไม่เชื่อเรื่องที่เขาเล่า เพียงแค่อดคิดไม่ได้ว่าเขายังเก็บซ่อนเรื่องที่โหดร้ายยิ่งกว่านี้เอาไว้อีกหรือเปล่า จากช่วงหนึ่งที่เขาเล่าว่าเขาเคยบอกเรื่องความลับให้กับแฟนเก่าที่เขาเคยไว้ใจ แต่แฟนของเขากลับเอาเรื่องนั้นมาข่มขู่ทำให้ต้องเขาใช้ชีวิตอย่างหวาดกลัวเป็นเวลาหลายปี

ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการเสนอชื่อเช้าชิงรางวัลออสการ์ในสาขา Best Animated Feature (ภาพยนตร์แอนิเมชันยอดเยี่ยม), Best Documentary Feature (ภาพยนตร์สารคดียอดเยี่ยม) และ Best International Feature Film (ภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยม) ซึ่งเป็นภาพยนตร์เรื่องแรกในประวัติศาสตร์ที่ได้เข้าชิง 3 สาขาพร้อมกัน

FLUGT ภาพยนตร์แอนิเมชันภาษาเดนมาร์ก (หรือชื่อภาษาอังกฤษ FLEE) มีกำหนดฉายรอบปฐมทัศน์ที่ Festival de Cannes ในเดือนพฤษภาคม 2020 แต่งานเทศกาลถูกยกเลิกเนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาด COVID-19 ภาพยนตร์เรื่องนี้จึงได้ฉายรอบปฐมทัศน์ที่งาน Sundance Film Festival วันที่ 28 มกราคม 2021 และเปิดฉายในประเทศเดนมาร์ก วันที่ 17 มิถุนายน 2021

ส่วนประเทศไทย ภาพยนตร์เรื่อง FLEE เข้าฉายวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2022 ที่โรงภาพยนตร์ HOUSE Samyan, Lido Connect และ doc club & pub.