Le quattro stagioni

คิดว่า หลังจากชมภาพยนตร์ Seasons Change หลายๆ คนคงมีความอยากที่จะไปหา The Four Seasons มาฟังกันยกใหญ่นะครับ บทความรีวิว Le quattro stagioni นี่ผมเขียนไว้ตั้งแต่ 3 ปีก่อนใน DVDdiary จึงขอหยิบมาปัดฝุ่นใหม่ แล้วก็เขียนเรื่อง CD และ DVD เพิ่มจากเดิมอีก

Antionio Vivaldi นักประพันธ์เพลงชาวอิตาเลียน เขาเกิดเมื่อวันที่ 4 มีนาคม ปี 1678 ใน Venice — ช่วงปลายปี 1717 เขาย้ายไปอยู่ที่ Mantua เป็นระยะเวลากว่า 2 ปี เพื่อรับงานในตำแหน่ง Chamber Capellmeister ที่ Landgrave Philips van Hessen-Darmstadt งานของเขาคือการประพันธ์เพลง operas, cantatas และ concerts

ในปี 1738 เขาย้ายไปที่ Amsterdam ที่ที่เขาควบคุมการแสดง concert เพื่อเฉลิมฉลองการครบรอบ 100 ปี ของ Schouwburg Theater หลังจากนั้นเศรษฐกิจเกิดฝืดเคือง เขาจึงได้ออกจาก Ospedale ในปี 1740 และย้ายไป Vienna เพื่อหาผู้สนับสนุนทางด้านการเงิน และใน Vienna นี้เองที่เขาได้จบชีวิตลง เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม ปี 1741 สาเหตุคาดว่าเกิดจากโรคหอบหืด และโรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ ที่สร้างความทรมานให้เขามาตลอดชีวิต) อย่างไรก็ตามอีก 50 ต่อมาจึงมีการจัดพิธีศพ ให้เขาอย่างสมเกียรติ (เช่นเดียวกับ Mozart)

Vivaldi มีบทประพันธ์เพลงมากกว่า 500 ชิ้น ดนตรีของเขาจัดอยู่ในสมัย baroque — งานประพันธ์ที่เป็นที่รู้จักกันแพร่หลายที่สุด ก็คือ Le quattro stagioni หรือ The Four Seasons นั่นเอง

Le quattro stagioni เป็น concerto ทั้งหมด 4 ชุด โดยมีคนเล่นเดี่ยวหนึ่งคน และวงดนตรี ซึ่งแต่ละช่วง จะเป็นการสะท้อนถึงอารมณ์ และเหตุการณ์ ของแต่ละฤดูตามชื่อ ส่วนคำอธิบายรายละเอียด ของแต่ละส่วนนั้น Vivaldi ได้ประพันธ์กลอนขึ้นมา 4 บท (เขาว่าไว้ว่า Vivaldi เป็นคนแต่งกลอนเอง แต่ก็ไม่มีอะไรมายืนยัน) โดยในแต่ละบท จะถูกแบ่งออกเป็น 3 ส่วน เพื่อบบรรยายถึง concerto ชุดนี้ (กลอนรูปแบบดังกล่าว เรียกว่า sonnet เป็นกลอนที่มีความยาว 14 บรรทัด และมีการสัมผัสกัน ในแต่ละประโยค) สำหรับการฟังในครั้งแรกนั้น ก็มีการแนะนำ ให้อ่านกลอนดังกล่าว เพื่อความเข้าใจในสิ่งที่ concerto ชุดนี้ต้องการสื่อออกมา

La primavera ฤดูใบไม้ผลิ Concerto No. 1 in E major, Op. 8, RV 269 มีการกล่าวถึงนกโบยบิน มีการสื่อถึงความอ่อนเยาว์ สนุกสนาน ไร้เดียงสา สดใส นกร้องเพลง สายลมพัด ดอกไม้ใบไม้ผลิบาน น้ำค้างงดงาม ความรื่นเริง

{Allegro}
Giunt’ è la Primavera e festosetti
La Salutan gl’ Augei con lieto canto,
E i fonti allo Spirar de’ Zeffiretti
Con dolce mormorio Scorrono intanto:
Vengon’ coprendo l’ aer di nero amanto
E Lampi, e tuoni ad annuntiarla eletti
Indi tacendo questi, gl’ Augelletti;
Tornan’ di nuovo al lor canoro incanto

Springtime is upon us. The birds celebrate her return with festive song. And murmuring streams are softly caressed by the breezes. Thunderstorms, those heralds of spring, roar, casting their dark mantle over heaven, then they die away to silence, and the birds take up their charming songs once more.

{Largo}
E quindi sul fiorito ameno prato
Al caro mormorio di fronde e piante
Dorme ‘l Caprar col fido can’ à lato.

On the flower-strewn meadow, with leafy branches rustling overhead, the goat-herd sleeps, his faithful dog beside him.

{Allegro}
Di pastoral Zampogna al suon festante
Danzan Ninfe e Pastor nel tetto amato
Di primavera all’ apparir brillante.

Led by the festive sound of rustic bagpipes, nymphs and shepherds lightly dance beneath the brilliant canopy of spring.

L’estate ฤดูร้อน Concerto No. 2 in G minor, Op. 8, RV 315 มีการกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงของกระแสลม ลมทะเล ลมเหนือ สื่อได้ถึงการเจริญเติบโต ความรับผิดชอบที่มากขึ้น การเตรียมตัวเพื่อรับอนาคต ความกังวล ความเครียด ความหวาดกลัวเริ่มก่อเกิด

{Allegro non molto}
Sotto dura Staggion dal Sole accesa
Langue l’ huom, langue ‘l gregge, ed arde il Pino;
Scioglie il Cucco la Voce, e tosto intesa
Canta la Tortorella e ‘l gardelino.
Zeffiro dolce Spira, mà contesa
Muove Borea improviso al Suo vicino;
E piange il Pastorel, perche sospesa
Teme fiera borasca, e ‘l suo destino;

Beneath the blazing sun’s relentless heat, men and flocks are sweltering, pines are scorched. We hear the cuckoo’s voice; then sweet songs of the turtle dove and finch are heard. Soft breezes stir the air?.but threatening north wind sweeps them suddenly aside. The shepherd trembles, fearful of violent storm and what may lie ahead.

{Adagio e piano – Presto e forte}
Toglie alle membra lasse il Suo riposo
Il timore de’ Lampi, e tuoni fieri
E de mosche, e mossoni il Stuol furioso!

His limbs are now awakened from their repose by fear of lightning’s flash and thunder’s roar, as gnats and flies buzz furiously around.

{Presto}
Ah che pur troppo i Suo timor Son veri
Tuona e fulmina il Ciel e grandioso
Tronca il capo alle Spiche e a’ grani alteri.

Alas, his worst fears were justified, as the heavens roar and great hailstones beat down upon the proudly standing corn.

L’autunno ฤดูใบไม้ร่วง Concerto No. 3 in F major, Op. 8, RV 293 มีการกล่าวถึง การเก็บเกี่ยว สื่อได้ถึงความสำเร็จ ความเจริญรุ่งเรือง ขณะเดียวกันสิ่งเหล่านั้น กำลังค่อยๆผ่านไปอย่างช้าเชื่อง

{Allegro}
Celebra il Vilanel con balli e Canti
Del felice raccolto il bel piacere
E del liquor de Bacco accesi tanti
Finiscono col Sonno il lor godere

The peasant celebrates with song and dance the harvest safely gathered in. The cup of Bacchus flows freely, and many find their relief in deep slumber.

{Adagio molto}
Fà ch’ ogn’ uno tralasci e balli e canti
L’ aria che temperata dà piacere,
E la Staggion ch’ invita tanti e tanti
D’ un dolcissimo Sonno al bel godere.

The singing and the dancing die away as cooling breezes fan the pleasant air, inviting all to sleep without a care.

{Allegro}
I cacciator alla nov’ alba à caccia
Con corni, Schioppi, e canni escono fuore
Fugge la belua, e Seguono la traccia;
Già Sbigottita, e lassa al gran rumore
De’ Schioppi e canni, ferita minaccia
Languida di fuggir, mà oppressa muore.

The hunters emerge at dawn, ready for the chase, with horns and dogs and cries. Their quarry flees while they give chase. Terrified and wounded, the prey struggles on, but, harried, dies.

L’inverno ฤดูหนาว Concerto No. 4 in F minor, Op. 8, RV 297 มีการกล่าวถึง หิมะ น้ำแข็ง ความหนาวเย็น ฝนที่เทลงมา สื่อถึงความหวาดพะวง ความทรมาน ความตาย ความกังวล ความตายที่คืบคลานเข้า อย่างไม่สามารถหลีกหนีได้ กับการยอมรับสิ่งที่ไม่สามารถเลี่ยงได้

{Allegro non molto}
Aggiacciato tremar trà neri algenti
Al Severo Spirar d’ orrido Vento,
Correr battendo i piedi ogni momento;
E pel Soverchio gel batter i denti;

Shivering, frozen mid the frosty snow in biting, stinging winds; running to and fro to stamp one’s icy feet, teeth chattering in the bitter chill.

{Largo}
Passar al foco i di quieti e contenti
Mentre la pioggia fuor bagna ben cento

To rest contentedly beside the hearth, while those outside are drenched by pouring rain.

{Allegro}
Caminar Sopra ‘l giaccio, e à passo lento
Per timor di cader gersene intenti;
Gir forte Sdruzziolar, cader à terra
Di nuove ir Sopra ‘l giaccio e correr forte
Sin ch’ il giaccio si rompe, e si disserra;
Sentir uscir dalle ferrate porte
Sirocco Borea, e tutti i Venti in guerra
Quest’ é ‘l verno, mà tal, che gioja apporte.

We tread the icy path slowly and cautiously, for fear of tripping and falling. Then turn abruptly, slip, crash on the ground and, rising, hasten on across the ice lest it cracks up. We feel the chill north winds coarse through the home despite the locked and bolted doors? This is winter, which nonetheless brings its own delights.

ต่อไปก็จะขอแนะนำ DVD 2 แผ่น

Vivaldi – The Four Seasons

1987 | Herbert von Karajan, Berliner Philharmoniker

Herbert von Karajan ผู้ควบคุมวง (conductor) บุคคลที่เรียกได้ว่า ยืนอยู่บนจุดสูงสุดของวงการ เขาเกิดเมื่อ 15 เมษายนปี 1908 ที่ Salzburg ประเทศ Austria… ควบคุมวงครั้งแรกในวันที่ 22 มกราคม 1929 ที่ Salzburg ก่อนจะย้ายไปที่ Aachen ในปี 1935 และกลายเป็นผู้ควบคุมวงที่อายุน้อยที่สุดในเยอรมัน

ในปี 1955 เขาได้เซ็นสัญญาเป็นผู้ควบคุมวง Berliner Philharmoniker และเป็นสัญญาแบบ “ตลอดชีวิต” ทั้งนี้วง Berliner Philharmoniker ได้รับการยกย่องว่า เป็นวงดนตรีที่ดีที่สุดในโลก นอกจากนี้เขายังได้เซ็นสัญญาเป็นผู้ควบคุมวงให้กับ Vienna Philharmonic ซึ่งก็ได้รับการชื่นชมจากนักวิจารณ์ให้เป็นวงที่ดีเทียบได้กับวง Berlin ทำให้ Karajan กลายเป็น conductor คนเดียวที่มีสัญญาควบคุมทั้งสองวงที่ดีสุดในเวลาเดียวกัน

Anne-Sophie Mutter เป็นนักไวโอลินฝีมือเยี่ยมชาวเยอรมัน ตอนที่เธออายุ 13 ปี Karajan ได้ชักชวนให้เธอเข้ามาเล่นในวง Berliner Philharmoniker — ตอนอายุ 15 ปี ก็ได้บันทึกเสียงในViolin Concerto No. 3 และ No. 5 ของ Mozart กับวง Berliner Philharmoniker ที่มี Karajan เป็นผู้ควบคุมวง นอกจากนี้ เธอยังมีผลงาน ชนะได้รางวัล จากหลายสถาบัน รวมถึงรางวัล Grammy Awards อีกหลายตัว

สำหรับ DVD แผ่นนี้ เป็นการ transfer ข้อมูลจากการบันทึกเมื่อปี 1987 คุณภาพของภาพที่ได้นั้น เรียกได้ว่ายังไม่ดีนัก แต่ก็นับว่าเป็นการ transfer ที่ดีเท่าที่จะทำได้ ส่วนด้านคุณภาพเสียงนั้น transfer ได้มาได้อย่างทีเดียว ส่วนตัวแล้วผมคิดว่านี่เป็น Le quattro stagioni ในเวอร์ชันที่ดีที่สุด อันหนึ่งเลยทีเดียว

Vivaldi – The Four Seasons

2010 | Kenneth Sillito, Academy of St Martin in the Fields

สำหรับอีกแผ่นที่จะแนะนำนั่นก็คือ Vivaldi : The Four seasons ซึ่งมี Solo Violin โดย Julia Fischer เล่นกับวง Academy of St Martin in the Fields และ Kenneth Sillito เป็น conductor

แผ่นนี้เป็น The Four Seasons ที่เก๋มาก ตั้งแต่ตัวเมนูที่เป็นภาพฤดูกาล สลับเปลี่ยนกันไปแบบสุ่ม ทุกครั้งที่เปิดมา

ตัวการแสดงก็สามารถเลือกได้ 2 แบบ คือแบบ Director’s Cut และ แบบ Performance ซึ่งแบบ performance ก็จะเน้นที่ตัวคนเล่นมากหน่อย ส่วน Director’s Cut ก็จะเน้นความงามของฤดูกาล ซึ่งเปลี่ยนไปตามช่วงของเพลง สถานที่ถ่ายทำก็คือ The National Botanic Garden of Wales นอกจากภาพฤดูกาลที่สวยงามแล้ว ชุดของ Julia Fischer ก็เปลี่ยนไปตามฤดูด้วย อีกทั้งการจัดแสงสี ก็ทำได้ลงตัว สวยงามมาก ด้านเสียงก็บันทึกมาอย่างดีเยี่ยม เรียกได้ว่าใครที่ชอบ The Four Seasons ก็ไม่ควรพลาด DVD แผ่นนี้ด้วยประการทั้งปวง

แนะนำ CD ต่ออีก 3 แผ่น ขอเขียนสั้นๆ ละกัน ถ้ามีโอกาสก็ลองไปหาฟังดูครับ

Vivaldi: The Four Seasons

1984 | Ann-Sophie Mutter / Herbert von Karajan

คนเดี่ยวไวโอลินกับคนคุมวงเป็นคู่เดียวกับ DVD ที่แนะนำด้านบน แต่ครั้งนี้บันทึกเสียงกับ Vienna Philharmonic Orchestra เนื่องจาก The Four Seasons มันค่อนข้างสั้น แผ่นนี้ก็มีเพลงแถมเป็น Violin Sonata in G minor ของ Giuseppe Tartini มาด้วย

Vivaldi: Le quattro stagioni

1991 | Europa Galante & Fabio Piondi

Fabio Biondi คนนี้ก็ดังมากในการแวดวงดนตรียุค baroque ลองฟังงานของเขาดูแล้วจะติดใจ ส่วนเพลงแถมก็เป็น Violin Concerto in C major, RV 171 กับ Concerto for Strings in B-flat major, RV 163

Vivaldi: The Four Seasons

1977 | James Galway

Sir James Galway คนนี้เคยเล่น flute อยู่วงใน Berliner Philharmoniker ร่วมงานกับ Karajan มาก่อน ฝีปากการเป่าก็เรียกได้ว่า ไม่เป็นสองรองใคร เขาเอาเพลง The Four Seasons มาทำเรียบเรียง ด้วยเครื่องดนตรีที่เขาถนัด แล้วก็ออกมาเป็นงานอัลบัมนี้ ที่ฟังแล้วลื่นไหลมาก แต่เฮียคนนี้งก ไม่มีเพลงแถมมมาให้ด้วย ทั้งแผ่นยาวแค่ 44 นาที